Những kỉ niệm Thuỵ Điển (phần 2)

Nhà giáo Hà Vinh kể lại kỉ niệm đi dạy tiếng Việt ở Thuỵ Điển vào năm 1980. Phần 2: Trích nhật kí những ngày đầu năm.

26/1/1980

Hai tháng rồi bận nhiều với công việc lặp đi lặp lại hàng ngày: dạy tiếng Việt, học tiếng Thuỵ Điển, học tiếng Anh. Ngày nghỉ và lúc rảnh thì đi chơi với sinh viên. Anh Luis và anh Bình thường bố trí để mình có nhiều dịp thăm thú nơi này nơi kia ở đây. Sau tuần đầu mới đến Luis đã bố trí để Lars đưa mình lên Upsala chơi với nhóm hai sinh viên của lớp ở trên đó là Maia và Lisa. Lisa sống trong KTX của đại học Upsala với bạn trai còn Maia cũng thuê nhà ở gần đấy. Upsala là một vùng đất giống như vùng trung du ở xứ mình. Đường phố nhà cửa nằm ven những dải đồi thoai thoải. Có được ấn tượng đẹp về một không gian yên tĩnh và sạch sẽ. Lisa và Maia nhiệt tình hướng dẫn mình thăm lướt nhanh một trường đại học vào loại cổ nhất Thuỵ Điển - Đại học Upsala - rồi tổ chức một bữa ăn ngon và vui khi mình và Lars đến làm mình nhớ. Mong những ngày ở trên đất nước này có được nhiều chuyến du lịch như thế này!

16/2/1980 (Ngày mùng 1 Tết Canh Thân)

5 giờ sáng Đêm qua về ĐSQ gặp gỡ liên hoan Tết. Theo lệ, hàng năm vào ngày Tết những người Việt Nam sang công tác, học tập ở Thuỵ Điển đều được mời về ăn Tết với các cán bộ và nhân viên Sứ quán. Cuộc vui suốt chiều 30 rồi cùng nhau đón giao thừa. Múi giờ lệch nhau tới 6 tiếng nên Giao thừa Tết Việt Nam ở TĐ này đón vào lúc 6 giờ tối. Điều đáng nhớ trong Tết này là cuộc họp mặt của những anh em từ trong nước sang công tác ngắn ngày với các cán bộ nhân viên công tác dài ngày ở ĐSQ. Lần đầu dự cuộc liên hoan như thế này. Ở trong nước thì mỗi người một cơ quan không quen biết nhau mà đến đây thật là tứ hải giai huynh đệ! Cuộc vui vô tư hết cỡ đến nỗi mấy anh chị bên y tế (Doãn, Xiêm, Quý, Hồng, Thảo, Vân), xây dựng (Kiểm) với cả mình đâu còn trẻ trung và có năng lực văn nghệ văn nghẽo gì đâu mà cũng trổ tài người thì hò hát người thì thơ phú đọc ngâm văng mạng. Nghe anh Kiểm hát bài hát từ hồi kháng chiến chín năm, có câu "em cầm liềm trông sang..." không nhịn được cười! Tan cuộc ở SQ đó khuya mình về nhà ngay để sáng nay đi Prudal gặp gỡ và vui Tết cùng anh em công nhân giấy Bãi Bằng đang học tập tại đây. Chuyến đi này do các bạn Thuỵ Điển tổ chức như một hình thức giao lưu. Bạn muốn các sinh viên của họ có dịp làm quen dần với những hơi hướng Việt Nam. Chả là rồi đây các sinh viên sẽ sang Việt Nam học tập và làm việc. Họ cần được chuẩn bị để hoà nhập vào một vùng văn hoá khác với những gặp gỡ quen thuộc. Thấy rõ sự khoa học và thiết thực của chương trình. Chuyến đi xa khỏi Thủ Đô Thuỵ Điển (Stockholm) đầu tiên . Nhận bức thư đầu năm từ Việt Nam. Anh Thạch Giang viết cho mình cách đây 15 ngày. Mấy dòng thơ Tết tri âm tri kỉ nhưng sao lại Thu qua... rồi Thu nay...phải là Xuân nay chứ ? Ai nhớ thơ lòng gửi đến ai Thăng Long sắc nước Huế in trời... Thu qua ai hẹn Thu nay nhớ Giữ ngọc gìn vàng buổi xa xôi! Mình hoạ lại thế này: Tri âm tri kỉ tấm lòng ai Ấm Xuân xứ Bắc tuyết trắng trời Thu qua đã hẹn, Xuân nay ước Xa cách dặm trường nghĩa vẫn tươi!

31/3/1980

Lại có một kì nghỉ ngắn. Lần này là chuyến hành phương Nam. Maisan mời mình thăm nhà ở thành phố Gothenburg (Goteborgs). Đầu tháng vừa lên vùng Bắc với chuyến trượt tuyết lần đầu tiên trong đời giờ xuống một thành phố lớn thứ hai của TĐ ở phía Nam để biết thời tiết cuối Xuân và thăm thú phong cảnh của vùng đất bên bờ Đại Tây Dương. Cũng khó mà có thể nghĩ là sẽ có sự may mắn như thế này một lần nữa! Maisan (Maryatta) một sinh viên của lớp, người Phần Lan có gia đình sống ở thành phố phương Nam đã thu xếp để mình có chuyến đi này. Nhờ vậy mà mình đã thăm trường đại học vào loại lớn nhất nhì Thuỵ Điển – Goteborgs Universitet. Cuộc thăm không chính thức nên chỉ là nhìn ngó bề ngoài. Dù sao thì cũng đã có thể nói với những người thân đó là một lần trong đời mình dẫm chân lên những vạt cỏ những lối đi rải sỏi và ngồi ghé trên ghế bàn sinh viên trong giảng đường và len lỏi giữa những kệ sách nguy nga trong cái thư viện nhà trường. Giống như lúc mới sang Lars, Lisa và Maia dẫn mình ghé thăm đại học Uppsala được thấy những cuốn sách tờ báo xuất bản từ mấy thế kỉ trước. Ở thư viện đại học Goteborgs cũng có những tủ kính trưng ra những ấn phẩm như thế. Chỉ tiếc thời gian một buổi sáng không đủ để được tiếp cận nhiều hơn những gì gọi là văn hoá của xứ này mà nếu có dịp mình muốn tìm hiểu kĩ hơn. Hôm qua ra bờ biển với cả gia đình Maisan. Bầu trời mù như có sương sa. Tầm nhìn bị thu hẹp. Tuy nhiên ra tận mép nước mình cũng đã được sống cái cảm giác biển yên bình của một đất nước hàng trăm năm nay không biết đến chiến tranh! Không thể bơi lội vì trời ở đây tuy đã sắp hết Xuân, có ánh nắng, tuyết đang tan nhưng cái lạnh của xứ Bắc Âu vẫn làm mọi người xuýt xoa dù ai cũng bọc mình trong những tấm áo khoác to sụ! Còn nhớ vừa sau Tết năm ngoái tức là cũng vào dịp Xuân như thế này mình và các sinh viên Liên Xô đó có cuộc bơi lội ở biển Vũng Tàu trong chuyến du ngoạn miền Nam Việt Nam. Thế mới biết Đông - Tây luôn là hai không gian khác biệt một trời một vực cho dù cùng thời điểm! Xem phần 1